Hôm nay là ngày thứ Hai bận rộn và mọi thứ không diễn ra như dự tính. Quý vị ngủ quên không nghe chuông báo thức, phải bỏ bữa sáng và suýt đi làm trễ. Bận rộn suốt buổi sáng và chỉ đến khi ngồi xuống ăn trưa, quý vị mới nhận ra rằng mình đã hoàn toàn quên uống PrEP vào thời điểm đáng lẽ phải uống.
Vậy bây giờ phải làm sao? Quý vị quan hệ với một vài chàng trai vào cuối tuần mà không sử dụng bao cao su, và quý vị đã quên không uống liều thuốc như dự định. Khả năng bảo vệ chống lại HIV của quý vị có bị ảnh hưởng không? Quý vị nên làm gì bây giờ? Có khẩn cấp lắm không?
Hầu như tất cả những người sử dụng PrEP đều có lúc quên uống liều thuốc. Mặc dù tuân thủ 100% chế độ sử dụng của những thuốc mình đang uống là hiếm có, nhưng không dễ để biết phải làm gì — nếu có — khi quý vị quên uống thuốc.
Để giúp làm sáng tỏ mọi việc, chúng tôi đã nói chuyện với Bs Edwina Wright, chuyên gia HIV tại Bệnh viện Alfred và Trường Lâm sàng Trung ương tại Đại học Monash, đồng thời là Chủ tịch Ủy ban Hướng dẫn PrEP của Úc tại Hiệp hội Úc Châu về HIV, Viêm gan Siêu vi và Y khoa Tình dục (ASHM).
Quý vị nên làm gì nếu quên uống liều PrEP?
Trước hết, điều đó phụ thuộc vào cách quý vị sử dụng PrEP.
Bs Wright cho biết: “Cách sử dụng PrEP phổ biến nhất ở Úc là dưới dạng PrEP hàng ngày.” “Bao gồm việc uống một viên thuốc có hai loại thuốc kháng vi-rút – tenofovir và emtricitabine – vào cùng một thời điểm mỗi ngày và điều này mang lại sự bảo vệ hiệu quả cao chống lại HIV.”
Điều gì xảy ra nếu quý vị nếu quên uống liều PrEP hàng ngày?
“Điều quan trọng là mọi người nên biết là trễ vài giờ không phải là vấn đề lớn. Bs Wright giải thích “Đối với PrEP hàng ngày, không nhất thiết phải uống cách nhau chính xác 24 giờ giữa các liều”. “Nếu quý vị nhận ra mình đã quên uống liều thuốc, chỉ cần uống thuốc càng sớm càng tốt và sau đó tiếp tục thói quen PrEP thông thường vào ngày hôm sau.”
Và nếu quý vị hoàn toàn quên một liều thì sao?
Cũng không có lý do gì cần lo lắng, Bs Wright nói. “Quên uống liều thuốc lúc này hoặc lúc kia sẽ không ảnh hưởng đáng kể đến mức độ bảo vệ mà quý vị nhận được. Không cần phải hoảng sợ hoặc tăng liều gấp đôi vào ngày hôm sau. Từ giờ trở đi chỉ cần tiếp tục dùng liều bình thường vào giờ đã định như bình thường.”
Điều quan trọng cần lưu ý là những hướng dẫn này chỉ áp dụng cho người hợp giới nam. Đối với người chuyển giới nam, kết quả nghiên cứu hiện tại cho thấy rằng PrEP phải sử dụng hàng ngày để duy trì mức độ bảo vệ cần thiết khi quan hệ tình dục qua đường âm đạo hoặc lỗ trước. Nếu quý vị quên uống liều PrEP và quan hệ tình dục qua đường âm đạo hoặc lỗ trước mà không dùng bao cao su, tốt nhất quý vị nên thông báo cho bác sĩ kê toa của mình càng sớm càng tốt. Hãy đảm bảo rằng quý vị tiếp tục uống một viên PrEP mỗi ngày vì điều này giúp đảm bảo cơ thể quý vị luôn được bảo vệ — ngay cả sau sự việc. Hãy nhớ rằng điều rất cần thiết là người chuyển giới phải tiếp tục sử dụng PrEP hàng ngày trong 28 ngày sau khi quan hệ tình dục không bao cao su.
“… Tuân thủ 100% chế độ sử dụng của những thuốc mà mình đang uống là hiếm có,”
Điều gì xảy ra nếu quý vị quên uống liều PrEP định kỳ?
Nguyên tắc tương tự cũng áp dụng cho PrEP định kỳ, tương tự như PrEP hàng ngày nhưng trong một khoảng thời gian hữu hạn. Uống thuốc vào cùng một thời điểm mỗi ngày là tốt nhất, nhưng quý vị vẫn được bảo vệ nếu quý vị uống chậm vài giờ hoặc nếu vô tình quên uống thuốc một ngày.
Nhưng nếu quên uống một vài liều liên tiếp, quý vị có lẽ không duy trì được mức PrEP đủ cao trong cơ thể để bảo vệ quý vị chống lại HIV một cách hiệu quả. Bs Wright nói: “Nếu quên vài ngày thuốc PrEP và quý vị đã quan hệ tình dục qua đường hậu môn không dùng bao cao su với người quý vị không biết có nhiễm HIV hay không nhưng lại không có tải lượng vi-rút không phát hiện được thì quý vị nên đi khám và nói chuyện với bác sĩ về việc bắt đầu đợt thuốc PEP, kéo dài 28 ngày.”
Xin nhắc lại, nếu là người chuyển giới, thiếu một liều PrEP định kỳ cũng có thể làm giảm mức độ bảo vệ chống lại HIV của quý vị. Nếu quý vị quên uống một liều thuốc và quan hệ tình dục qua đường âm đạo hoặc lỗ trước mà không dùng bao cao su, hãy báo cho bác sĩ càng sớm càng tốt và nhớ tiếp tục uống một PrEP mỗi ngày trong ít nhất 28 ngày.
Điều quan trọng là phải làm điều này càng nhanh càng tốt. Để PEP có hiệu quả, cần bắt đầu sử dụng trong vòng 72 giờ sau khi tiếp xúc với HIV và lý tưởng nhất là càng sớm càng tốt.
Còn quên uống liều PrEP khi cần thì sao?
Mọi thứ sẽ khác một chút nếu quý vị sử dụng PrEP khi cần. Điều quan trọng là phải dùng liều gấp đôi ban đầu tối thiểu hai giờ và tối đa là 24 giờ trước khi quan hệ tình dục. Uống liều thứ hai 24 giờ sau liều gấp đôi ban đầu (không phải 24 giờ sau khi quan hệ tình dục), và uống liều thứ ba sau 24 giờ.
Bs Wright cho biết: “PrEP khi cần có hiệu quả trong khoảng thời gian ngắn và cụ thể, đồng thời các liều tiếp theo có thể khó xác định thời gian cho đúng”. “Nếu đang đi du lịch hoặc có một ngày cuối tuần vui vẻ – điều mà mọi người có thể làm khi họ sử dụng PrEP khi cần – quý vị có lẽ dễ dàng quên mang theo chúng.”
Một lần nữa, quên uống liều tiếp theo sau hai giờ thì không có gì phải lo lắng. Nhưng nếu quý vị hoàn toàn quên chúng và quý vị đã quan hệ tình dục qua đường hậu môn không dùng bao cao su trong thời gian đó, hãy đến gặp bác sĩ càng sớm càng tốt. Cũng làm tương tự nếu quý vị không đợi đủ hai giờ sau liều gấp đôi ban đầu trước khi quan hệ tình dục.
“Trong trường hợp một người đã quên uống bất kỳ liều PrEP khi cần nào, bác sĩ hoặc y tá chuyên khoa sẽ hỏi cẩn thận về những gì xảy ra để cố gắng xác định liệu có nguy cơ bị nhiễm HIV không. Dựa trên hoàn cảnh của quý vị, quý vị có thể được cung cấp một đợt thuốc PEP.”
Điều gì sẽ xảy ra nếu quý vị thường xuyên quên liều PrEP?
Nếu thấy mình thường xuyên quên liều, quý vị nên xem xét lý do tại sao điều đó lại xảy ra. Bs Wright nói: “Mọi người nên nhận ra rằng cuộc sống của họ ngày càng bận rộn và họ không thể lúc nào cũng chỉ dựa vào chính mình để nhớ uống thuốc.” “Có rất nhiều thứ quý vị có thể sử dụng để giúp nhắc nhở bản thân khi đến liều thuốc tiếp theo. Một việc đơn giản như đặt chuông báo trên điện thoại của quý vị có thể giúp ích rất nhiều.”
Gợi ý đơn giản giúp quý vị nhớ uống thuốc! | Emen8
Ngoài ra còn có một số ứng dụng được thiết kế riêng cho người sử dụng PrEP, có thông tin chi tiết về PrEP, cùng với việc lập lịch trợ giúp cho cả ba chế độ – ví dụ phổ biến là My PrEP (có sẵn cho iOS hoặc Android).
Hiện không có giải pháp chung cho tất cả mọi người và hoàn cảnh của mọi người thay đổi – quý vị có khi thấy rằng, vì bất kỳ lý do nào, tuân thủ chế độ PrEP không hợp với mình. Bs Wright cho biết: “Nếu nhận thấy mình thường xuyên quên liều, hãy dành chút thời gian để suy ngẫm sâu hơn về lý do tại sao điều đó xảy ra và liệu chế độ PrEP quý vị đang dùng có phải là cách thức tốt nhất cho mình hay không”. “Ví dụ: nếu không quan hệ tình dục nhiều và quên nhiều liều PrEP hàng ngày, quý vị có thể nói chuyện với bác sĩ về việc chuyển sang dùng PrEP khi cần. Hoặc nếu quý vị thường xuyên quên liều PrEP khi cần và quý vị quan hệ tình dục khá thường xuyên thì có lẽ PrEP hàng ngày là cách thức tốt hơn cho mình. Trong tương lai, có thể PrEP dạng tiêm, tiêm mỗi 8 tuần sẽ là cách thức tốt nhất cho quý vị.”
Nếu cho rằng mình có thể muốn thay đổi chế độ dùng PrEP, hãy xem công cụ chọn PrEP của chúng tôi. Chỉ cần trả lời một số câu hỏi và quý vị sẽ được đề xuất chế độ PrEP phù hợp với lối sống và nhu cầu của quý vị.
Điều quan trọng, đừng quên rằng PrEP chỉ là một cách để bảo vệ quý vị khỏi HIV. Luôn có những cách khác để giữ an toàn cho bản thân và bạn tình của quý vị. PrEP, bao cao su, tải lượng vi-rút không phát hiện được, và PEP khi cần đều là những cách thức tuyệt vời có sẵn trong bộ công cụ phòng ngừa HIV.
Cách nhận PEP ở Úc
PEP có sẵn ở các thành phố và vùng nông thôn, từ các khoa cấp cứu, dịch vụ sức khỏe tình dục và bác sĩ nhất định. Hãy gọi trước để nói rõ rằng quý vị muốn PEP. Nếu ngoài giờ làm việc bình thường, đến khoa cấp cứu có thể là cách hiệu quả nhất.
Một số tiểu bang và lãnh thổ có đường dây điện thoại cung cấp thông tin về PEP mà quý vị có thể gọi để biết thông tin hoặc thay mặt quý vị nói chuyện với bệnh viện. Nhấp vào tiểu bang hoặc lãnh thổ quý vị cư ngụ để biết thêm về PEP ở nơi quý vị sống: ACT | NSW | NT | QLD | SA | TAS | VIC | WA
Tiếp xúc với HIV? Nhận PEP (Ngừa Bệnh Sau Tiếp Xúc) | Emen8