Bệnh đậu mùa khỉ (còn gọi là MPOX, MPX hoặc MPXV) là bệnh nhiễm vi-rút có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai. Vi-rút này có thể khiến quý vị cảm thấy không khỏe và phát ban, vết lở hoặc vết loét gây đau đớn. Các trường hợp lây lan vi-rút này tại địa phương đang xảy ra ở Úc, nhưng có nhiều cách để quý vị giữ an toàn. Đây là hướng dẫn của quý vị về các triệu chứng, cách lây lan, tiêm phòng và phòng ngừa bệnh đậu mùa khỉ.
Trong bài viết này:
Những điểm chính về bệnh đậu mùa khỉ
- Bệnh đậu mùa khỉ là bệnh nhiễm vi-rút lây lan qua tiếp xúc gần gũi và có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai
- Vi-rút này có thể khiến quý vị cảm thấy không khỏe và phát ban, vết lở hoặc vết loét gây đau đớn
- Hầu hết mọi người hồi phục trong vòng vài tuần mà không cần điều trị
- Tiêm phòng là cách hiệu quả nhất để bảo vệ bản thân và người khác
- Du khách quốc tế nên biết về các triệu chứng và cập nhật lời khuyên về sức khỏe của địa phương
- Người dân nên theo dõi triệu chứng, bao gồm phát ban hoặc vết lở loét
- Nếu quý vị cho rằng mình mắc bệnh đậu mùa khỉ, hãy tự cách ly và gọi điện trước khi đi khám bác sĩ hoặc dịch vụ sức khỏe tình dục
- Giữ thông tin liên lạc của bạn tình của quý vị để hỗ trợ mọi hoạt động truy tìm dấu vết tiếp xúc
Bệnh đậu mùa khỉ là gì?
Bệnh đậu mùa khỉ (còn gọi là MPOX, MPX hoặc MPXV) là bệnh nhiễm vi-rút có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai. Bệnh này có thể khiến quý vị cảm thấy không khỏe và phát ban, nổi hạch hoặc vết loét gây đau đớn. Vi-rút thường biến mất mà không cần điều trị.
Bệnh đậu mùa khỉ lây từ người này sang người khác qua tiếp xúc với các vết lở loét hoặc vảy trên da, dịch cơ thể hoặc ga giường và quần áo bị nhiễm mầm bệnh.
Hầu hết trường hợp lây lan cục bộ đều xảy ra thông qua quan hệ tình dục thân mật giữa nam giới, đặc biệt là nam giới có quan hệ tình dục đồng giới. Tiêm phòng là cách hiệu quả nhất để bảo vệ bản thân và người khác. Tìm địa điểm chủng ngừa bệnh đậu mùa khỉ gần nhất với quý vị qua bản đồ tương tác của chúng tôi.
Tình hình mới nhất của bệnh đậu mùa khỉ ở Úc là như thế nào?
Kể từ tháng 5 năm 2022, đã có hơn 1300 trường hợp mắc bệnh đậu mùa khỉ ở Úc. Số lượng ca bệnh đạt đỉnh điểm vào khoảng tháng 9 năm 2022, nhưng vi-rút vẫn tiếp tục lây lan và xuất hiện trở lại trong năm 2024.
Mặc dù có nhiều ca bệnh nằm trong số những du khách quốc tế trở về, nhưng các trường hợp lây lan trong nước cũng đang được báo cáo ở Úc. Người từng hoặc không từng đi nước ngoài đều nên biết triệu chứng bệnh đậu mùa khỉ.
Tiêm phòng được biết là giúp ngăn chặn bệnh đậu mùa khỉ bùng phát. Để đạt được sự bảo vệ hoàn toàn nhờ vắc-xin phải mất ít nhất 6 tuần, vì vậy, hãy đặt hẹn tiêm phòng miễn phí ngay bây giờ!
Bệnh đậu mùa khỉ có những triệu chứng gì?
Bệnh đậu mùa khỉ có thể bao gồm các triệu chứng giống cúm như sưng hạch bạch huyết, sốt, nhức đầu và mệt mỏi, cũng như phát ban, vết lở hoặc vết loét. Người ta có thể bị tất cả hoặc chỉ một vài triệu chứng này, từ bệnh nhẹ đến bệnh nặng — kèm theo cơn đau cần được chăm sóc y tế.
Phát ban, vết lở hoặc vết loét có thể ở những chỗ khó nhìn thấy, bao gồm xung quanh bộ phận sinh dục, xung quanh hoặc bên trong hậu môn (vùng hậu môn và trực tràng), hoặc trong miệng và cổ họng. Đồng thời cũng có thể bị ở trên mặt, lòng bàn tay, cánh tay, ngực, lưng và chân.
Phát ban, vết lở hoặc vết loét có thể trông khác nhau ở mỗi người. Chúng thậm chí có thể trông giống như mụn nhọt hoặc mụn nước hay bị nhầm lẫn với triệu chứng mụn rộp hoặc bệnh giang mai.
“Bệnh đậu mùa khỉ có thể bao gồm các triệu chứng giống cúm như sưng hạch bạch huyết, sốt, nhức đầu và mệt mỏi, cũng như phát ban, vết lở hoặc vết loét.”
Các triệu chứng thường bắt đầu 1–2 tuần sau khi tiếp xúc. Nhưng điều này có thể chỉ kéo dài trong vài ngày hoặc dài tới 21 ngày.
Thông thường, người mắc bệnh đậu mùa khỉ sẽ bị phát ban hoặc vết lở loét. Những người khác có thể bị loét trước khi bắt đầu bị các triệu chứng giống cúm. Một số người nhiều khi không bị bất kỳ triệu chứng nào giống cúm cả.
Người nhiễm HIV không dùng thuốc điều trị có thể bị các triệu chứng trầm trọng hơn hoặc kéo dài.
Bệnh đậu mùa khỉ lây lan như thế nào?
Bệnh đậu mùa khỉ lây lan qua tiếp xúc gần gũi với người nhiễm vi-rút. Điều này bao gồm tiếp xúc gần với:
- Chỗ bị phát ban da, vết lở hoặc vết loét ở bất cứ đâu trên cơ thể
- Dịch cơ thể (chẳng hạn như mủ hoặc máu từ vết lở loét)
- Vảy
- Các vết loét, vết thương hoặc vết lở ẩn trong miệng, cổ họng hoặc bên trong hậu môn (vùng trực tràng)
- Quần áo, ga giường, khăn tắm hoặc đồ vật của người mắc bệnh đậu mùa khỉ
- Vi-rút cũng có thể lây lan qua hôn hoặc hít phải những giọt li ti do người bệnh ho hoặc hắt hơi.
“Tiêm phòng là cách hiệu quả nhất để bảo vệ bản thân và những người khác.”
Mãi đến gần đây, bệnh đậu mùa khỉ mới được coi là bệnh lây lan qua đường tình dục (STI). Nhưng bằng chứng từ đợt bùng phát toàn cầu hiện nay cho thấy bệnh lây lan chủ yếu qua quan hệ tình dục. Chúng tôi không biết vi-rút tồn tại trong tinh dịch bao lâu. Vì vậy để bảo vệ người khác, người đã khỏi bị bệnh đậu khỉ nên sử dụng bao cao su đối với bất kỳ hoạt động tình dục nào — kể cả quan hệ tình dục bằng miệng – trong 12 tuần sau khi hồi phục.
Tiêm phòng bệnh đậu mùa khỉ
Chương trình tiêm phòng bệnh đậu khỉ toàn quốc hiện đang được tiến hành. Những người dưới đây nên tiêm phòng:
- Nam giới có quan hệ tình dục với người đàn ông có nhiều bạn tình, sử dụng các ứng dụng hẹn hò tình một đêm hoặc đến các tụ điểm quan hệ tình dục tại chỗ, các bữa tiệc hoặc buổi hẹn hò tình dục
- Người có quan hệ tình dục với nam giới đồng tính nam hoặc song tính (bao gồm cả phụ nữ hợp giới hoặc chuyển giới hoặc người phi nhị giới)
Thuốc chủng ngừa bệnh đậu khỉ được cung cấp miễn phí cho người đủ điều kiện có hoặc không có Medicare. Nếu quý vị có Medicare, hãy mang theo thẻ Medicare của quý vị đến cuộc hẹn.
Các Vắc-xin JYNNEOS® an toàn, hiệu quả và miễn phí cho người đủ điều kiện. Vắc-xin này cũng thích hợp cho người nhiễm HIV và người có hệ miễn dịch yếu.
Một liều vắc-xin có tác dụng bảo vệ quý vị khỏi bị bệnh đậu mùa khỉ. Phải mất 2 tuần để vắc-xin có tác dụng bảo vệ hiệu quả. Hiệu quả bảo vệ sẽ lên đến mức tối đa khoảng 2 tuần sau liều thứ hai.
“Một liều vắc-xin có tác dụng bảo vệ quý vị khỏi bị bệnh đậu mùa khỉ. Phải mất 2 tuần để vắc-xin có tác dụng bảo vệ hiệu quả.”
Vắc-xin có hiệu quả nhất khi quý vị tiêm vắc-xin trước khi tiếp xúc với bệnh đậu mùa khỉ. Tuy nhiên, nếu quý vị là người tiếp xúc gần gũi với người mắc bệnh đậu mùa khỉ, hãy chủng ngừa càng sớm càng tốt và trong vòng 14 ngày để giảm mức độ trầm trọng của bất kỳ triệu chứng nào.
Bệnh đậu mùa khỉ và HIV
Người bị nhiễm HIV đang được điều trị HIV hiệu quả thì không có nguy cơ dễ mắc bệnh đậu mùa khỉ hơn so với người âm tính đối với HIV. Tuy nhiên, người nhiễm HIV không điều trị HIV hiệu quả và có hệ miễn dịch yếu có thể bị các triệu chứng bệnh đậu mùa khỉ nặng hơn hoặc kéo dài hơn.
Mặc dù có rất ít bằng chứng về bệnh đậu mùa khỉ ở người dương tính đối với HIV nhưng người bị HIV dài lâu nên làm theo lời khuyên tương tự như người dân bình thường. Hãy liên lạc với bác sĩ chuyên khoa điều trị HIV của quý vị hoặc tổ chức HIV địa phương nếu quý vị lo ngại về bất kỳ điều gì.
Có cách điều trị bệnh đậu mùa khỉ không?
Hầu hết những người mắc bệnh đậu khỉ đều bị bệnh nhẹ và hồi phục sau vài tuần mà không cần điều trị. Tuy nhiên, một số người có thể bị đau từ nhẹ đến nặng và có thể cần được chăm sóc y tế.
Thuốc kháng vi-rút có sẵn có thể giúp điều trị người mắc bệnh nặng, chẳng hạn như người có hệ miễn dịch yếu.
Hãy liên lạc với bác sĩ hoặc trung tâm sức khỏe tình dục để được tư vấn.
Giảm nguy cơ của quý vị: tình dục & bệnh đậu mùa khỉ
Trong khi bệnh đậu mùa khỉ đang lây lan, hãy cảnh giác đối với các triệu chứng trước, trong và sau khi quan hệ tình dục. Hãy tự kiểm tra các dấu hiệu trước khi gặp gỡ. Nếu quý vị nhận thấy bất kỳ điều gì, hãy liên lạc với nhà cung cấp dịch vụ sức khỏe tình dục của quý vị.
Tạo thói quen trao đổi thông tin liên lạc với bạn tình của quý vị. Điều này sẽ hỗ trợ việc truy tìm người tiếp xúc.
Cho đến khi đã được tiêm phòng đầy đủ, quý vị có thể hạn chế số lượng bạn tình hoặc quan hệ tình dục với bạn tình thường xuyên. Quý vị càng có ít bạn tình thì cơ hội tránh được bệnh đậu mùa khỉ càng cao.
Hãy cân nhắc các cách thức này để giúp giảm thiểu nguy cơ của mình:
- Quan hệ tình dục ảo trên điện thoại hoặc bằng webcam
- Thủ dâm cùng nhau mà không chạm vào da hoặc dịch cơ thể của nhau
- Hạn chế tiếp xúc da kề da càng nhiều càng tốt bằng cách để nguyên quần áo
- Tránh hôn
- Tránh dùng chung vật dụng cá nhân, đồ chơi tình dục hoặc đồ mặc khi quan hệ tình dục
- Thực hành vệ sinh sạch sẽ trước và sau khi quan hệ tình dục
Bao cao su cho quan hệ tình dục đường hậu môn và miệng có thể không bảo vệ quý vị khỏi bị bệnh đậu mùa khỉ. Nhưng quan hệ tình dục có dùng bao cao su có thể giúp tránh những vết lở loét gây đau đớn xung quanh và bên trong hậu môn (vùng hậu môn và trực tràng), miệng và cổ họng.
Đi nước ngoài hay trở về từ nước ngoài?
Nếu gần đây quý vị mới đi nước ngoài — đặc biệt là vùng Đông và Đông Nam Á — hãy giảm số lượng bạn tình và theo dõi các triệu chứng trong 21 ngày.
Nếu quý vị định đi nước ngoài, hãy luôn biết thông tin cập nhật và biết về những diễn biến. Hãy nhớ:
- Đảm bảo quý vị đã được tiêm phòng đầy đủ, lý tưởng nhất là 6 tuần trước khi khởi hành
- Hãy thận trọng nếu quý vị định tham dự các bữa tiệc tình dục hoặc phòng tắm hơi
- Truy cập smartraveller.gov.au để được tư vấn mới nhất về đi nước ngoài
Quý vị đã tiếp xúc với bệnh đậu mùa khỉ hoặc có các triệu chứng bệnh?
Nếu quý vị tiếp xúc với bệnh đậu mùa khỉ, hãy hành động nhanh chóng — tiêm phòng trong vòng 4 ngày là cơ hội tốt nhất để quý vị tránh được các triệu chứng. Tiêm phòng từ 4 đến 14 ngày sau khi tiếp xúc có thể giúp giảm bớt mức độ trầm trọng của các triệu chứng.
“Nếu quý vị tiếp xúc với bệnh đậu mùa khỉ, hãy hành động nhanh chóng — tiêm phòng trong vòng 4 ngày là cơ hội tốt nhất để quý vị tránh được các triệu chứng.”
Nếu quý vị bắt đầu bị các triệu chứng:
Thông tin thêm
Tìm thông tin về bệnh đậu mùa khỉ ở tiểu bang hoặc lãnh thổ quý vị cư ngụ: